İngiltere, İrlanda ve Brexit Denklemi
- Mücahit Sakar
- 30 Mar 2019
- 3 dakikada okunur
2016 yılında yapılan Brexit referandumu, üç yıldır çözülememesiyle Avrupa’nın bu yüzyıldaki en büyük problemlerinden birini oluşturmuş durumda. Daha önce İngiltere Hükümeti’nin iki kez sunduğu teklif parlamentoda reddedilmişti, son olarak dün sunulan öneri bir kez daha muhalefet tarafından reddedildi. Şu anki şartlarda AB ile İngiltere arasındaki anlaşma 12 Nisan’da sona eriyor. Eğer hükümetin teklifi parlamentodan geçerse 22 Mayıs’a kadar uzayabilecek. Dün önerinin reddedilmesiyle denklem şu boyuta evrildi: Muhtemelen yeni bir teklif sunulmayacak ve İngiltere, Mayıs ayındaki Avrupa Parlamentosu’na katılmak için anlaşmanın süresiz uzatılmasını isteyecek. Eğer Mayıs ayında 27 AB üye ülkesinin tamamı onaylarsa İngiltere, AB içinde kalmaya devam edecek. Aksi takdirde bu toplantıdan sonra anlaşmasız olarak ayrılacak.*
Peki, İngiltere neden Avrupa Birliği’nden bir türlü ayrılamıyor? %51’lik evet oyu neden üç senedir sonuç veremedi? Çünkü İngiliz Hükümeti şunu fark etti; bu ayrılış, ekonomik ve siyasi olarak İngiltere’ye negatif anlamda önemli sonuçlar doğuracak. İlk olarak, Avrupa Birliği’ndeki serbest dolaşım hakkı sona erecek. Halkın rahatça gezemeyecek olmasından da önemlisi, uluslararası ticaret bu durumdan ciddi şekilde etkilenecek. Avrupa içindeki ticaret işlemlerinde yeni vergiler eklenecek. Bu durum İngiliz firmalarının işini zorlaştıracağı gibi, global firmaların İngiltere’deki işlerini diğer Avrupa ülkelerine taşımalarına neden olacak. Bu durum başlangıçta çok önemsenmese de zaman içerisinde beklenenden daha büyük boyutlarda olduğu ortaya çıktı. 2008 Krizi’nden sonra Amerikan Merkez Bankası’nın piyasaya sürdüğü para bitti ve aslında dünya olarak halen ekonomik krizin içinde olduğumuz yeni anlaşıldı. Bu nedenle Theresa May ve ekibi şu anda Brexit’i mümkün olduğunca uygulamamayı ve iş dünyasının dengesini korumayı amaçlıyor. Aksi takdirde İşçi Partisi ve Muhafazakar Parti’nin baskılarını çok daha yakından hissedecek.
Olayın siyasi boyutu ise, Birleşik Krallık’ın diğer üyelerinden İrlanda halen Avrupa Birliği ülkesi. İngiltere ile aralarında zaten bir ayrılık oluşmaya başlamışken bir de İngiltere AB’den çıkarsa İrlanda iyice kendisini Birleşik Krallık’tan soyutlayacak. Bu da ilerleyen aşamalarda İrlanda’nın Birleşik Krallık’tan tamamen ayrılacağı anlamına geliyor. Bu nedenle, hali hazırdaki “Backstop” adı verilen protokolün** sadece Kuzey İrlanda sınırında değil, bütün İngiltere’de geçerli olması isteniyor. Ayrıca tek pazar ve gümrük birliği anlaşmalarından kopmak istemeyen İngiltere, bunlardan kademeli olarak ayrılabileceğini iletiyor. Böylece önümüzdeki iki yıl içerisinde diğer AB ülkeleriyle Serbest Ticaret Anlaşması yapabilecek.*** İş dünyasını korumak için buna fazlasıyla ihtiyaçları var.
Açıkçası İngiltere’deki muhalefet partilerin başı olan İşçi Partisi’nin bu önerileri kabul etmesi pek mümkün gözükmüyor, çünkü onların isteği Theresa May’in istifa etmesi ve ülkenin erken seçime gitmesi. Öte yandan Avrupa Parlamentosu toplantısında 27 ülkenin hepsinin İngiltere’nin AB içinde kalması açısından oy vermesi de pek mümkün değil, çünkü İngiltere bu kriz sürecini onlarla iyi yürütemedi. Muhtemelen İngiltere AB’den anlaşmasız olarak ayrılacak fakat Gümrük Birliği bundan muaf tutulacak. Böylece İngiltere’nin AB ülkeleriyle Serbest Ticaret Anlaşması yapması için zaman tanınacak. Aksi takdirde yakın zamanda İngiltere’deki iş dünyasında büyük bir kaos oluşması ve Londra’nın finans açısından problem yaşaması bekleniyor. Böyle bir durumun yaşanması Avrupa Birliği’ni de vuracağı için olması gerekenin dışında bir istisna tanınabilir. Her ne olursa olsun Theresa May’i önümüzdeki dönemde zor günlerin beklediğini söyleyebiliriz. Brexit sürecinde içeriği tam olarak halka anlatamamış olması, şu anda daha büyük problemleri çözmesini gerektirmekte.
** Backstop Protokolü; İngiltere'nin Kuzey İrlanda ile olan sınırında belli bir süre daha AB şartlarının geçerli olmasını içermektedir. Bunun sebebi ise, iki ülke arasında kara bağlantısının olmasıdır. Theresa May bu protokolün tüm İngiltere'de geçerli olması için çalışmalara devam ederken İrlanda ise bu düşünceye çok yanaşmıyor. İki ülke arasındaki bu polemikte Avrupa Birliği ise kendi bünyesinde olduğu için İrlanda'nın taleplerine destek vereceğini açıklamış durumda.
KAYNAKLAR:
Comments