İyiliği Alıştırmadan Yapmak

Bir öğretmen olduğunuzu ve öğrencinizin derse geç kaldığını varsayalım. Eğer bu durumun hiçbir yaptırımı ya da karşılığı olmazsa o öğrenci muhtemelen aynı davranışı tekrarlayacaktır. Aynı şekilde bir arkadaşınız size hata yaptıktan sonra arkadaşlığınıza, hiçbir şey olmamış gibi devam ederseniz bu hatayı tekrarlama olasılığı yüksektir. Ya da birisine maddi/manevi bir iyilik yaptığınızda sonraki seferlerde onu yapmanız gereken bir şeymiş gibi lanse etme eğilimine girerler. Bunun sebebi, insanları bir şeylere alıştırdığınızda onu artık normal karşılamaları. Bu bizim genimizde var aslında, sahip olduğumuz farklı durumları çabuk benimsiyoruz.

Bunu şöyle açıklayabiliriz; siz öğretmen olarak derse geç gelen öğrenciye hiçbir demeden sınıfa alırsanız bunu normal bir şeymiş gibi karşılayacak, aslında sizin iyilik yaptığınızı bilmeyecek. Bu psikolojinin sınıftaki diğer öğrencilere de yansıması muhtemel. Çünkü onlar da sizin derse geç kalan öğrencilere bir şey yapmadığınızı kabullenecekler. Maddi ya da manevi yardımlar da bu şekilde. Siz birisine yardım ettiğinizde diğer insanlar da bunu talep etmeye başlayacak ve sanki onu yapmakla sorumluymuşsunuz gibi hissedeceksiniz. Bu durum bir süre sonra, yaptığınız iyiliklere soğuk yaklaşmanıza neden olabilir. Bunun önüne geçmek için iyilik yaparken otoritenizi de ön plana alın. Bunu yapmakla zorunlu olmadığınızı, karşı tarafla bağı koparmamak için tek seferlik yaptığınızı hissettirin.

Yukarıdaki örneklere büyük resim olarak bakarsak bize şu mesajı veriyor; pek çok konuda olduğu gibi insan ilişkilerinde de ölçülü olmalısınız. Elbette bazı anlarda iyilik yapmanız gerekecek. Hata yapsa da arkadaşınızı affetmek, birine maddi ya da manevi destek olmak; bunlar hayatınızda olsun fakat bunları yaparken diğer tarafı da vurgulayın. Aksi takdirde karşı tarafın bu döngüye alışması ve sizi suistimal etmesi ihtimali fazlasıyla yüksek. Bu durumda hem kendinizi üzmüş hem de iyilik yapmaya karşı umudunuzu yitirmiş olursunuz. Bu nedenle insanlarla duracağınız diyaloglarda hem belli bir dengeyi gözetmeniz gerekiyor.